Oefening baart een beter SEH-arts

Goede test van abcdeSIM in Reformatorisch Dagblad

28 maart 2015 zaterdag
Gezond; Blz. 9

Zie hier voor de pdf met krantenartikel.

Auteur: Anca Boon

Oefening baart een betere SEH-artsarts en verpleegkundige snel en ter zake kundig handelen. Maar hoe leer je dat?

Haar eerste dienst als arts draaide Stephanie Klein Nagelvoort-Schuit op 2 januari 2001, een dag na de cafébrand in Volendam. Jonge mensen liepen toen ernstige brandwonden op. Ik vroeg me als jonge arts juist af of ik goed had kunnen handelen als ik toen dienst had gehad. Niet elke jonge, onervaren arts reageert in zo’n situatie adequaat, weet de internist acute geneeskunde en intensivist van het Erasmus MC in Rotterdam uit ervaring. Sommigen kunnen direct handelen. Anderen blokkeren.

Om dit te voorkomen, is het belangrijk ervaring op te doen, zegt Klein Nagelvoort. Het Erasmus MC heeft daarom een online- oefenprogramma ontwikkeld voor nieuwe artsen en verpleegkundigen: abcdeSIM.

Dr. Gerben Boon (mijn broer) leek me de ideale persoon om dit programma mee te testen. Tijdens zijn opleiding genees- kunde en de specialisatie tot tropenarts heeft hij in Nederland, Zuid-Afrika en Ghana SEH-ervaring opgedaan. Zeker in Afrika werd zijn stressbestendigheid daarbij op de proef gesteld.

Waarom het programma de tongbrekende naam abcdeSIM kreeg, wordt bij het doornemen van wat achtergrondinformatie al snel duidelijk. Wanneer de vitale functies gestoord of bedreigd zijn, pas je de abcde-systematiek toe om vast te stellen of een patiënt stabiel is,  aldus Boon. Pas als dat in orde is, kan verder onderzoek en behandeling plaatsvinden. Je blijft de patiënt in de gaten houden. Iemand die nu stabiel is, kan acuut verslechteren.

Bij de simulatie werkt de arts in een virtuele SEH-kamer. De patiënt ligt voor hem op het bed, een verpleegkundige staat tegenover hem. Het programma geeft vijftien minuten om de patiënt te onderzoeken en het ziektebeeld vast te stellen. Verschillende scenario’s kunnen worden geoefend.

Een SEH-arts hoort stap voor stap het abcde-protocol na te lopen. Onder A wordt vastgesteld: is de luchtweg (airway) vrij? Zo niet, dan moet deze direct worden vrijgemaakt.

Is de A in orde, dan volgt de B van breathing: ademt de patiënt? Is de zuurstofverzadiging van het bloed wat laag, dan krijgt de patiënt extra zuurstof via een mondkapje.

Is de B goed, dan checkt de arts de circulatie, C: hoe zijn de hartslag en de bloeddruk? Is de bloeddruk te laag, dan kan de arts aan de verpleegkundige vragen een of twee infusen te starten.

Onder D (disabilities) valt de beoordeling of de patiënt bij kennis is, verward is of helder reageert. Ook de meting van het bloedglucose valt onder dit punt.

Is abcd nog altijd in orde, dan volgt E (exposure/environment). De arts loopt de patiënt van top tot teen na: is de temperatuur goed, zijn er bloedingen, heeft hij of zij brandwonden?

Steeds beoordeel je de patiënt door te kijken, te luisteren en te voelen en de waarden op de monitor in de gaten te houden , zegt Boon. Pas als de patiënt abcde-stabiel is, kun je verder praten met de patiënt of de familie.

Voor coassistenten is dit een heel andere manier van denken dan ze tijdens hun studie hebben geleerd, geeft Boon aan: Ze zijn het gewend om de patiënt eerst vragen te stellen. Op de SEH begin je met kijken en luisteren en handel je direct.

Het onlineprogramma vindt hij realistisch. De bloeddruk van patiënt 1 daalt gestaag en stabiliseert pas als er twee infusen lopen. Patiënt 2 stopt opeens met ademen. Door onbekendheid met het programma hoe verwijder je het zuurstofkapje? wordt de beademing niet snel genoeg gestart en `overlijdt’ de patiënt.

Klein Nagelvoort geeft aan dat er vanuit het buitenland ook belangstelling is voor de onlinetraining. Britse ziekenhuizen gebruiken het programma inmiddels voor medisch specialisten in opleiding.

In januari werd het programma verder uitgebreid met scenario’s van brandwondenslachtoffers. Het Erasmus MC ontwikkelde die samen met de Maasstad Academie en het Brandwondencentrum van het Maasstad Ziekenhuis.

Aan het eind van elke casus krijgt de speler feedback op zijn handelen en wordt de score afgezet tegen die van anderen. Een goede stimulans voor competitief ingestelde artsen.